Maastricht UMC+
Bij de meest voorkomende bijnieraandoening werken de bijnieren te traag (hypocortisolisme), waarbij er te weinig bijnierhormonen cortisol en aldosteron gemaakt worden.
Te weinig bijnierhormoon kan leiden tot veel, vaak aspecifieke klachten als gewichtsverlies, misselijkheid, buikpijn, verminderde eetlust, vermoeidheid, lage bloeddruk en bruine verkleuring van de huid. De meest voorkomende oorzaak is een auto-immuun ziekte, waarbij ons eigen afweersysteem antistoffen maakt tegen het eigen lichaam, in dit geval tegen de cellen van de bijnierschors. Dit wordt ook wel de ziekte van Addison genoemd. Andere oorzaken kunnen zijn een infectie (bijvoorbeeld TBC of HIV), een bloeding in de bijnieren of een erfelijke aandoening. Soms functioneert de hypofyse niet goed waardoor de aansturing van de bijnieren gestoord is (we noemen dit secundaire bijnierschors insufficiëntie).
De behandeling bestaat uit het innemen van tabletten met hydrocortison. Hydrocortison wordt in het lichaam omgezet in cortisol. De dosering is individueel en wordt bepaald aan de hand van het gewicht en de klachten van patiënt.
Naast de inname van tabletten met hydrocortison, wordt ook de inname van tabletten met fludrocortison geadviseerd. Fludrocortison is een vergelijkbare stof als aldosteron, en zodoende belangrijk voor de bloeddruk. De dosering is individueel en wordt bepaald aan de hand van de bloeddruk en/of laboratorium waarden.
In stress situaties moet meer hydrocortison worden ingenomen. Normaal maken gezonde hypofyse en bijnieren in stressvolle omstandigheden extra bijnierschorshormoon aan. Bij uitval van ACTH en/of cortisol kan dit niet meer. In stressvolle omstandigheden dient dit dus nagebootst te worden door extra inname van tabletten.
Stressvolle omstandigheden zijn:
Ziekte, koorts, braken, diarree, ongeval, kleine poliklinische operatie ,of tandheelkundige ingreep.
Wat te doen:
Uitgebreide informatie, inclusief een instructiekaart, hierover vindt u in de patiëntenfolder Stressinstructies hydrocortison.
Voor noodsituaties waarbij u zelf niet de hydrocortison kunt innemen, dient de noodspuit Solu-Cortef (ampul met 100mg hydrocortison met vloeistof voor injectie) te worden toegediend door partner, ambulance personeel of uw huisarts. Uw specialist schrijft hiervoor een recept, en u kunt instructie krijgen via uw apotheek of via de specialistische verpleegkundige endocrinologie. Verder is het verstandig deze noodspuit bij u te dragen en een medisch paspoort/artsenverklaring/SOS medaillon waarin vermeld staat dat u hydrocortison gebruikt.
Bij operaties of diagnostische ingrepen onder algehele/gedeeltelijke narcose moeten de anesthesist, chirurg of andere specialist gewaarschuwd worden dat u hydrocortison gebruikt, en dat u rondom de ingreep extra hydrocortison nodig heeft. Bij vragen dient er altijd contact opgenomen te worden met uw behandelend arts.