Een prolactinoom is een goedaardig adenoom van de hypofyse dat teveel prolactine afgeeft. Prolactine zorgt normaal voor het op gang komen van de borstvoeding. Prolactinoom is de meest voorkomende hypofyse tumor, en de diagnose wordt in Nederland jaarlijks bij 500 tot 700 patiënten gesteld. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het  prolactinoom wordt bij vrouwen meestal gevonden als deze kleiner is dan 1 cm, ook wel een microprolactinoom genoemd. Bij mannen is er veelal sprake van een adenoom groter dan 1 cm,  dit wordt een macroprolactinoom genoemd.

Als het prolactine verhoogd is, kunnen de volgende klachten optreden:

  • Gevoelig borstweefsel en tepeluitvloed bij vrouwen
  • Minder zin in seks bij mannen en bij vrouwen
  • Menstruatiestoornissen en verminderde vruchtbaarheid
  • Borstvorming bij mannen
  • Gewichtstoename

Een verhoogd prolactinegehalte hoeft niet altijd door een prolactinoom veroorzaakt te worden. Soms zijn er andere oorzaken, zoals bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld antipsychotica, antidepressiva of medicijnen tegen misselijkheid), nierfunctiestoornissen of een te traag werkende schildklier. De arts kan met een gesprek en aanvullend bloedonderzoek vaststellen wat de oorzaak is.

Bij vermoeden op een prolactinoom, wordt een MRI van de hypofyse gemaakt. Zie voor meer informatie over dit onderzoek de patiëntenfolder ‘MRI-onderzoek’ van de afdeling Radiologie. Indien er sprake is van een groot prolactinoom, bijvoorbeeld meer dan 2 cm, dan kan deze ook hoofdpijn geven en druk op de oogzenuw. Dit laatste kan het gezichtsveld aantasten. Daarnaast kunnen ook andere hormonen van de hypofyse niet meer aangemaakt worden.

Een prolactinoom kan meestal goed behandeld worden met medicijnen. Deze medicijnen (tabletten) heten dopamine-agonisten. Voorbeelden hiervan zijn cabergoline, quinagolide en bromocriptine. Met een dopamine-agonist daalt het prolactinegehalte en wordt het hypofyse adenoom vaak ook kleiner. De behandeling duurt jaren. Als het prolactinoom niet reageert op medicijnen, is soms een hypofyse operatie nodig. Sommige mensen ervaren bijwerkingen van dopamine-agonisten. Deze bijwerkingen kunnen bestaan uit misselijkheid en duizeligheid. Omdat de bijwerkingen minder zijn als u de medicijnen ’s avonds inneemt, zal uw arts u adviseren de medicijnen ’s avonds in te nemen.

Een prolactinoom leidt meestal tot onvruchtbaarheid. Met behandeling met dopamine-agonisten kan de vruchtbaarheid weer herstellen, en is er ook weer de mogelijkheid zwanger te worden. Bij zwangerschap worden de medicijnen meestal gestopt. Door de zwangerschap stijgt het prolactinegehalte. Dat is een natuurlijke reactie die het lichaam voorbereidt op het geven van borstvoeding. Tijdens de zwangerschap wordt de hypofyse wat groter, ook dit is een natuurlijke reactie. Daarom is het bij vrouwen met een macroprolactinoom nodig om tijdens de zwangerschap de ogen te controleren bij de oogarts, slechts in enkele situaties is het nodig om een MRI van de hypofyse te maken.

Soms zijn ook andere behandelingen nodig, zoals medicatie vanwege de uitval van andere hypofysehormonen.

Sluit de enquête